A man was born out of the drops of Lord Shiva’s sweat. He looked very cruel. He was very hungry and began to make penance to appease Lord Shiva and to get a boon from him. Lord Shiva was pleased with his penance and appeared before him. The devotee prayed to Lord Shiva, Oh Lord! Please permit me to eat away all the three worlds. Lord Shiva granted his prayer. He got possession of all the three worlds and was about to eat the terrestrial world. The celestial beings, Brahma, Shiva, and the demons were terrified and they caught hold of the devotee and encircled him. Forty-five deities caught hold of the devotee and pressed him down. This Devotee has been in that position ever since that time. Lord Brahma blessed him and said that he would be the deity of all the plots and constructions, and offerings would be made to him. In return Vastu Purusha is said to be taking care of the inmates of the building.
Vaastu is the science of direction, movements and architecture that combines all the five elements of nature and balances them with the man and the material. Vaastu Shastra is creating a congenial settings or a place to live or work, in most scientific way taking advantages of the benefits bestowed by the five elements called “Pancha Maha Bhoota” of the nature thereby paving the way for enhanced health, wealth, prosperity and happiness in an enlightened environment.
The world comprises five basic elements, also known as the Panchbhoota. They are Earth, Water, Air, Fire and Space. Out of the nine planets, our planet has life because of the presence of these five elements.
Five Elements – Panch Mahabhootas
EARTH (Bhumi):- Earth, the third planet in order from the sun, is a big magnet with North and South poles as centers of attractions. Its magnetic field and gravitational force has considerable effects on everything on the Earth, living and non-living.
WATER (Jala) :- This is represented by rain ,river ,sea and is in the form of liquid , solid(ice) and gas (steam , cloud ) . It forms part of every plant and animal. Our blood is nothing but water with haemoglobin and oxygen.
AIR (Vayu):- As a life supporting element, air is very powerful life source. Human physical comfort values are directly and sensitively dependent on correct humidity, air flow, temperature of air, air pressure, air composition and its content.
FIRE (Agni):- It represents light and heat without which the life will extinct. All the days and nights, seasons, energy, enthusiasm, passion, vigour is because of light and heat only.
SPACE (Aakasha):- It is the shelter provider to all the above elements.
There is an invisible and constant relation between all the five elements. Thus, the man can improve his conditions by properly designing his buildings by understanding the effectiveness of these five natural forces.
Benefits of Vastu
Vaastu does not make any promise of a utopia, which holds no pain on loss failure. What can be offered if a series of manifest spares that can provide solar and comfort in times of trouble, well-being in times of distress, contentment amidst pain. Vaastu, in the built form, is the way to achieve a rhythmic inner space, which would give the necessary strength for acting in the world outside despite the pain and the problems of life A building designed with the principles of Vaastu and numerical calculations of ayadi (receiving more and spending less energy) affects the individuals in three ways- physical, psychological /emotional, and spiritual.
Physical: provides comfort, ease of use, convenience achieved by paying attention to space, high, ventilation, good circulation, comforts, color, form.
Psychological: creates well-being, unlocks the tensions, enhances relationships inwardly and outwardly.
Spiritual: Awakens the urge for understanding the meaning of life and death and evokes the quest for touching something more deep within and without. By ensuring that all three aspects of a person’s life are touched, evoked, activated and harmonized, the entire universe of the spirit is opened up and made ware. This complete or holistic action is the strength of Vaastu. Vaastu architectural design enables to enjoy the following:
Clarity of mind and creative thinking
Problem solving ability and power to make the right decision
Happiness and healthier frame of mind
Mental alertness and refreshed feeling throughout the day
Sound restful and refreshing sleep
Full of energy and less fatigue
Tranquility and peace of mind
Residential:
Promotes financial prosperity
Improves your relationships & dealings with people.
Provides you with refreshing good night sleep.
Creates a harmonious & tranquil atmosphere in your home
Promotes general fortune & wellbeing.
Commercial:
Improves the efficiency of your employees
Increases your creativity & intelligence
Creates a stress free & supporting environment
Is vastushastra ( knowledge ) beneficial for human life ?
This knowledge tells us the technique. How does construct a building at where we get maximum benefit from nature and environment and live or work with convenience and safety.
Explanation About Each Direction
Direction | <><> Representing Gods | <><> Planet | <><> Part of the Building/Structure | <><>
| East | <><> Indra - Lord of Lords | <><> Ravi (Sun) | <><> Entrance (Harbinger of good luck) | <><>
| Southeast | <><> Agni - Lord of Fire | <><> Shukra (Venus) | <><> Kitchen (Cheerful housewife) | <><>
| South | <><> Yama - Lord of Death | <><> Angaraka (Mars) | <><> Ghoulish Masks (To ward off evil) | <><>
| Southwest | <><> Niruti - Lord of Demons | <><> Rahu (Dragon's Head) | <><> Valuables (Prevents from being robbed) | <><>
| West | <><> Varuna - Lord of Water | <><> Shani (Saturn) | <><> Bathroom | <><>
| Northwest | <><> Vayu - Lord of Air | <><> Chandra (Moon) | <><> Bedroom (Serenity and calm and peace) | <><>
| North | <><> Kubera - Lord of Wealth | <><> Budha (Mercury) | <><> Vault (Cash never runs out) | <><>
| Northeast | <><> Dharma - Righteousness | <><> Guru (Jupiter) | <><> Puja Rooms (For worship and meditation) |
Direction and Heights Results
DIRECTION | <><> LOWER | <><> HIGHER | <><>
| 1. North | <><> Brings good, comfort and prosperity | <><> Harmful in every sense | <><>
| 2. NorthEast | <><> All prosperity benefits | <><> Poverty and sufferings | <><>
| 3. SouthEast | <><> If lower than Nairitya, it is auspicious, but if lower than Vayuvya or Eeshanya, fear of fire and enemy and breeds ill. | <><> If higher than Nairitya, it is inauspicious, if higher than Eeshanya or Vayuvya, it brings wealth. | <><>
| 4. East | <><> Name and fame, long life | <><> Loss of children | <><>
| 5. South | <><> Diseases, loss of wealth and brings economic difficulties | <><> Economic and health benefits | <><>
Direction and Rooms
Directions | <><> Ruling Planet | <><> Room | <><>
| North | <><> Mercury | <><> Living (Sitting) room safe | <><>
| Northeast | <><> Jupiter | <><> Worship room living room | <><>
| East | <><> Sun | <><> Living room bathing room (no toilet) | <><>
| Southeast | <><> Venus | <><> Kitchen | <><>
| South | <><> Mars | <><> Kitchen storeroom | <><>
| Southwest | <><> Rahu | <><> Master bedroom heavy storage | <><>
| West | <><> Saturn | <><> Children’s bedroom store room study | <><>
| Northwest | <><> Moon | <><> Guest room bathroom grain storage room |
Shape of the Land
The best properties are either square or rectangular. If the plot is not a perfect rectangle, it is best if at least the southwest and southeast sides of the land are at 90º angles from one another. The southwest side of the quadrilateral should definitely not be extended past the southeast side, even if that means giving away a portion of the plot. Land that extends past the northeast side of the quadrilateral, however, brings wealth, happiness, and good name. Land extending on the northeast side is very good. Extensions on any other side are inauspicious. Extensions of the northwest side will cause you to lose money and peace.
Details about each element of house
Entrance Gate and Main Door
The main door of the house should be larger than the other doors entering the house. The main door should have two shutters and open to the inside of the building. Teak is a good material for the entrance door.
It is best that a house has two entrances. The exit door should be smaller than the entrance, and it should have only one shutter. If there are two external doors for the house, they should not be set in a straight line.
The House
It is best if the building’s walls are higher on the west and south sides and lower on the north and east sides. Also, the south and west walls should be thicker than the north and east walls, if possible. The building’s floor and roof should be higher on the south and west sides, lower on the north and east sides. Neither the ground nor the building should be higher in the northeast than in the southwest.
Worship Room
Worship should be done in the northeast, north, or east sides of the house. It is best that the temple room is in the northeast corner of the house. The worship room should not be to the south. The place of worship should be on the ground floor and not upstairs.
Kitchen
The kitchen should ideally be in the southeast corner of the house, its windows on the east and south sides. There can also be a window on the west side. If the kitchen cannot be in the southeast corner, it is all right to place it in the northwest corner. But in general, the kitchen should not be in the north, and should certainly not be in the northeast corner. Locating the kitchen to the southwest will cause problems.
Living Room
The living room should be on the north side of the house. Furniture should be square or rectangular, not round or oval. It is good if the ceiling slopes down toward the northeast direction. The air-conditioner should be in the west, not the southeast. Furniture should mainly be in the west and south section of the room.
Bed Room
The main bedroom should be on the southwest or northwest side of the house. If there is an upper story in the house, the master bedroom should be on this floor, in the southwest corner. Adult married children can also use this room. Younger children, however, should not use it because that will cause trouble in the household. Bedrooms on the northeast side of the house will also cause trouble.
The children’s bedrooms should be in the northwest or west. The younger children’s bedroom can also be on the east side of the house, Newly married couples should not use a bedroom on the east side.Guest bedrooms are best located in the northwest corner, but can also be located in the northeast corner.
Safe Room
Money, valuables, or a safe should be stored in a room on the north side of the house. This is the side of Kubera, the god of wealth. The door to this room should be facing north or east. The walls should be painted yellow, because yellow leads to an increase of wealth.
Dining Room
The dining room should be located on the west side of the house, or on the east or north side of the building. If the kitchen is on the ground floor, the dining room should not be on an upper floor but should also be located on the ground floor.
The dining table should not be round or oval but either square or rectangular. It should not fold from the wall or be attached to the wall.
Bathroom
Bathrooms can be on the west or northwest sides of the building, but not on the eastern or northeastern sides. The toilet room should also not be located on the southeast, the southwest, or in the center of the building. The morning sun falling on the body after bathing is good, so windows should be set in the north or east sides of the room.
Ideally, toilets should face south, not east or west (in the direction of the sun). The toilet should be located on the west or northwest side of the room and should be built 30–60cm (1 or 2 feet) above the ground. An attached bathroom should be on the west or northwest side of a room, never on the northeast side.
Study Room
The library or study should be located on the west side of the building, but should not be located in the corners of the house. When using a library or study, it is best to sit facing east or north.
Storage Area
The storage areas should be located in the northwest part of the building, but not in the north or east. The storage room door should not be on the southwest side of the room. Storage cabinets should be located on the west or north sides of the room. Butter, ghee, oil, and cooking gas should be kept in the southeast corner.
ఇవాళ దేవాలయాలగురించి చిన్నపాటి చర్చ వచ్చింది. చాలా రోజుల తరువాత ఇలాంటి మంచి విషయం ప్రస్తావనకు రావడం ఏదో ఆనందం కలిగించింది. ఇలాంటి చర్చ ప్రస్తావించినందుకు ఆ వ్యక్తికి ధన్యవాదం తెలుపుకుంటూ, దీనిపై కొన్ని విషయాలు ప్రస్తావించాలనిపించింది. దేవాలయాల గురించి సర్వం తెలిసిన జ్ఞానిని కాకపోయినా, తెలిసిన కొన్ని విషయాలపై భాగాలుగా టపాలు వ్రాయాలనిపించింది. తప్పులేమన్నా ఉంటే తప్పకుండా తెలియజేయగలరు.
అచంచలమైన నమ్మకంతో ప్రేరేపింపబడిన దేవాలయ నిర్మాణ సంకల్పం, పురాకృత సుకృత కర్మ ఫలం. మన శాస్త్రాలలో ప్రస్తావించబడిన ఉత్తమమైన కర్మలలో ఇదొకటి. అంటే, దేవాలయ నిర్మాణమే ఏకైక పథమని నా ప్రస్తావన కాదు. హోదా, సంపన్నత వగైరాలు పక్కన పెట్టి, దేవాలయ పరిశుభ్రతోలో పాలుపంచుకోవడమూ ఉత్తమమే. దేవాలయ నిర్వహణలో రవ్వంత పాలుపంచుకున్నా, ఎంతో గొప్ప విశేషం.
ఉత్తమమైన సంకల్పం, అందుకు తగిన వనరులు గల వ్యక్తిని యజమానిగా పిలవవచ్చు. నౌకరు-యజమాని తరహా కాదు. యజ్ఞము చేసే వాడిని యజమాని అంటారు. యజమాని సంకల్పబలానుగూణంగా స్థాపకుడు అంటే ఆచార్యుడు ఆలయ నిర్మాణాన్ని అన్ని రకాలుగా పర్యవేక్షించే మరొక కీలక సూత్రధారి. అటువంటి ఆచార్యుడు ఉత్తమమైన చరిత్ర, నడవడి, దైవభక్తి, అచార వ్యవహారాలపై మంచి పట్టు గలవాడైఉండాలని విడిగా చెప్పే అవసరం లేదనుకుంటను.
దేవాలయ నిర్మాణంలో తనతో సమానమైన అర్హతా సమర్థతగల స్థాపతిని ఆచార్యుడు నియమిస్తాడు. స్థాపతికి సూత్రగ్రాహి, తక్షక, వార్ధాకినులు తోడ్పడతారు. నిర్ణయమయిన పిదప యజమాని, ఆచార్యుడు సంకల్పంబూని నియమబద్ధమయిన జీవన విధానాన్ని అవలంబించడం మొదలు పెడతారు.
ఆలయ నిర్మాణంలో వాడబడే శిలలు, కలప తదితర సామాగ్రి కొత్తగా సేకరించబడి ఉండాలి. ముందే వాడబడినవి నిషిద్ధం. నిర్మాణంలో వినియోగించబడే అన్ని పనిముట్లని పవిత్రంగా పూజిస్తారు. మొదట పవిత్రమైన, ప్రాకృతిక సౌందర్యం, ప్రశాంతత కలిగిన చోటుని ఎన్నుకుంటారు. అలా ఎన్నుకున్న ప్రదేశాన్ని చక్కగా చదునుచేసి నిర్మాణానికి సిద్ద పరుస్తారు. అడ్డం వచ్చే మొక్కలు, చెట్లు తదితర భౌతిక అడ్డంకులే కాక, దుష్ట శక్తులవంటి వాటిని కూడా మంత్రబద్ధంగా శుద్ది చేయడం జరుగుతుంది.
ఆలయ నిర్మాణ ప్రణాళిక తదితరాలు సిద్ధమయిన తరువాత, వాస్తువిన్యాసం తరువాతి ప్రక్రియ. సుముహూర్తాన నిర్మాణ స్థలమునందు వాస్తుమండలాన్ని వేయడం దీని ఉద్దేశ్యం. అరవైనాలుగు చతురశ్రాలలో మంత్రపూర్వకంగా వాస్తుపురుషుడిని ఆవాహనచేయడం జరుగుతుంది. మున్ముందు, ఆలయ ప్రధాన అర్చాముర్తిని దిని మధ్యలోనే ప్రతిష్టిస్తారు.
అడంకులు కలుగకుండడానికి, పుర్తి నిర్మాణ ప్రక్రియ సంకల్పానుకూలంగా సిద్ధించడానికి అంకురార్పణ మరో ముఖ్యఘట్టం. నిర్మాణం మొదలుపెట్టేముందు, నిర్మాణ చిట్ట చివరి ఘట్టంలో (మూర్ధేష్టకం), ప్రధానముర్తి నేత్రాలు తెరిచే ముందు (అక్షిమోచనం) లాంటి సంధర్భాలలో జరిగే తంతు ఇది. అంకురార్పణలో వడ్లు, నువ్వులు, ఆవాలవంటి దినుసులను 16 రాగిపాత్రలలో మొలకెత్తిచ్చి సమర్పించడం జరుగుతుంది.
నిర్మాణంలో తరువాయి ఘట్టం శిలాన్యాసం. మొదటి శిల లేదా ఇటుకను పెట్టి పునాదినిర్మాణం మొదలు పెడతారు. వాయవ్యంలో శిలాన్యాసం జరుగుతుంది. పునాది నిర్మించిన తరువాత మట్టిని మధ్యభాగం మినహా, పూర్తిగా నింపుతారు. మధ్యభాగం మూడోవంతు మాత్రమే నింపబడుతుంది. ఈ ప్రదేశ మధ్యంలో ఆధారశిల, దానిపై రాతితో చెక్కిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం; వాటిపై వెండితోచేసిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం; వీటన్నిటిపై బంగారంతో చేసిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం అమరుస్తారు. ఇవన్నీ ఒక రాగి యొగనాళంతో అనుసంధానించబడతాయి. వీటన్నిటిని కప్పివేస్తు, బ్రహ్మశిల అమర్చబడుతుంది. ఈ బ్రహ్మశిలపైనే ప్రధాన అర్చాముర్తిని ప్రతిష్ఠించేది.
మరొక ముఖ్యమైన ఘట్టం గర్భన్యాసం. ఆలయ కొలతలకు అనుగూణంగా ఉన్న ఒక రాగి తట్ట లేదా తబుకును మంచి ముహుర్తాన రాత్రి సమయంలో పాతి పెట్టటం జరుగుతుంది. దాని పాతిక గడియలలో వివిధ రకాల వస్తువులను భద్ర పరచి శాశ్త్రోక్తంగా పూజించడం జరుగుతుంది.
బ్రహ్మశిల అమరిక, గర్భాన్యాసం పూర్తయిన తరువాత ఆలయ స్థంభాలు, గోడలు, ప్రాకారాలు వంటి మిగతా ముఖ్యమైన కట్టడాలన్నీ మొదలుపెట్టబడతాయి. శిఖరనిర్మాణంతో నిర్మాణ ప్రక్రియ చరమదశకు చేరుతుంది. అర్చామూర్తుల నిర్మాణం, ప్రాణ ప్రతిష్ఠ తరువాయి ఘట్టాలు.
అలా పడినప్పుడు ఈశాన్యాన (North-East) శిరస్సు, నైరుతిన (South-West) పాదాలు, వాయవ్య (North-West) – ఆగ్నేయాలందు (South-East) బాహువులతో అధోముఖంగా ఉంది. ఆ భూతం తిరిగి లేవకుండా దేవతలు దానిపై కూర్చున్నారు.
ఇంతమంది దేవతాతేజస్సముదాయంతో దేదివ్యమానంగా వెలుగొందుతున్న ఆ భూతాకార అద్భుతాన్ని తిలకించిన బ్రహ్మదేవుడు దానికి “వాస్తు పురుషుడు” అని ఒక గుర్తింపు ప్రసాదించారు. భాద్రపద బహుళ (కృష్ణ పక్ష) తదియ, మందవారం (శనివారం) కృత్తికా నక్షత్రంలో ఆ వాస్తు పురుషుడు జన్మించాడు.
“ఏ అపకారం చేయని నాపై అధిష్టించి ఈ దేవతలు పీడిస్తున్నారు” అని వాపోతు కాపాడమని ప్రార్థించిన ఆ వాస్తు పురుషుని బ్రహ్మదేవుడు కరుణించి అనుగ్రహించారు. బ్రహ్మదేవుడు వరమిస్తూ “వాస్తు పురుషా! గృహములు నిర్మించినపుడు, త్రివిధమయిన గృహ ప్రవేశ సమయమునందు, గ్రామములు, నగరములు, పట్టణములు, దుర్గములు, జలాశయాలు, ఉద్యానవనాలు మాత్రమే కాకుండా దేవాలయాla నిర్మాణ సమయములందు కూడా ముందుగా నిన్నే పూజిస్తారు.” అలా మొదలయింది వాస్తు ప్రస్తావన. ఆ వాస్తుపురుషుని మీద అన్ని దిక్కులలో విరాజమానమై ఉన్న దేవతలకనుగూణంగా కట్టడాలుండేలా సూచించేదే వాస్తు శాస్త్రం.
నా అభిప్రాయం ఓ రెండు ముక్కలు ఈ సంధర్భంగా మీతో పంచుకుంటాను. వినడనికిదేదో కాకమ్మ కబుర్లా అనిపించొచ్చు. “ఏది? ఇక్కడ తవ్వితే వాస్తు పురుషుడు అధోముఖంగా పడుకొని ఆయన మీద దేవతలు కూర్చోని కనిపిస్తారా?” అని ప్రశ్నిస్తే అది ఖచ్చితంగా చాంధసవాదమే.
సామాన్య మానవుడికి తేలికగా గుర్తుండడానికి, పోల్చుకోడానికి అనువుగా ఒక విషయాన్ని ఇలాంటి పద్దతిలో కూర్చడం సనాతన ధర్మంలో కనిపిస్తుంది. నా అనుభవంలో కొన్ని సంధర్భాలలో వాస్తు ప్రభావం ప్రత్యక్షంగా చుసాను. మీలో మరికొందరు కూడా చూసే ఉంటారనుకుంటున్నాను. కానీ ఎక్కడ విషయం జటిలమవుతుందంటే, ఒకచోట జరిగిన వాస్తు తప్పిదమే మరోచోట జరిగినపుడు ఒకే లాంటి దుష్ప్రభావం కనిపించక పోవచ్చు. “అక్కడ జరిగి ఇక్కడ జరగలేదు కాబట్టి ఇది ఒట్టి మూఢ నమ్మకం” అని కొట్టి పారేస్తారు. తల్లీ కూతుర్లే ఒక వంటకాన్ని విడి విడిగా ఒకే పద్ధతి అవలంబించి చేసినా ఎన్ని సార్లు ఒకే రుచి పోలి ఉంటాయి? అంతెందుకు? ఒకే వ్యక్తి ఒక ఒంటకాన్ని రెండు సార్లు చేసినపుడు రుచి ఒకేలా ఉంటుందని నమ్మకముందా? పై పై నిర్ణయాలకు రాకుండా, కూలంకుశంగా పరిశీలిస్తే కారణాలు తెలుస్తాయి. ఒక చోట జరిగిన తప్పిదం సరైన బలంచేకూర్చే అమరిక లేకుండా ఉండి, మరో చోట ఆ తప్పిదాన్ని విరగకొట్టే బలం ఇస్తున్న అమరిక ఉండడం వల్ల ప్రభావంలో తేడాలుంటాయి.
ఇంతకీ నా అభిప్రాయమేమిటంటే, ఇలాంటి సనాతన విశ్వాసాలు మనము గుడ్డిగా నమ్మి అవలంభిస్తుంటాము. తప్పు కాదు. కానీ ఆ విషయాన్ని కూలంకశంగా పరిశీలించే ఓపిక చాలా కొద్ది మందికే ఉంటుంది. మిగతా వారందరూ మరొకరు చెప్పింది చెప్పినట్టు పాటిస్తారు. ఆ చెప్పిన వ్యక్తికి ఆ విషయంపై ఎంత పట్టుందని కానీ, ఆ వ్యక్తి ఆ విషయాన్ని సరైన కోణంలో అభ్యసించాడా లేదా అని కానీ నిర్ధారించుకోలేము. మిడి మిడి జ్ఞానంతో చెప్పిన విషయం నమ్మి దాన్ని అవలంబించి సరైన ఫలితం దక్కక, ఆ వ్యక్తినే కాక ఆ విద్యపైనే మన నమ్మకం ఎగిరిపోతుంది. మంచి వాక్పటుత్వం ఉంటే, మరి కొందరిని నమ్మకుండా ఆ వాపోయిన వ్యక్తి బుర్ర పాడుచేసేస్తాడు. మసి పూసి మారేడుకాయ చేయడానికి మీడియా ఎలాగూ ఉండనే ఉంది.
సరే. దేవాలయాలగురించి ప్రస్తావన కాబట్టి, ఈ విషయాన్ని ఇక పక్కన పెడదాం. మరో టపాలో మరి కొన్ని విశేషాలు. ఏవైనా తప్పులున్నా లేక మీ అభిప్రాయాలు తప్పక తెలియజేయ గలరు.
ఇవాళ దేవాలయాలగురించి చిన్నపాటి చర్చ వచ్చింది. చాలా రోజుల తరువాత ఇలాంటి మంచి విషయం ప్రస్తావనకు రావడం ఏదో ఆనందం కలిగించింది. ఇలాంటి చర్చ ప్రస్తావించినందుకు ఆ వ్యక్తికి ధన్యవాదం తెలుపుకుంటూ, దీనిపై కొన్ని విషయాలు ప్రస్తావించాలనిపించింది. దేవాలయాల గురించి సర్వం తెలిసిన జ్ఞానిని కాకపోయినా, తెలిసిన కొన్ని విషయాలపై భాగాలుగా టపాలు వ్రాయాలనిపించింది. తప్పులేమన్నా ఉంటే తప్పకుండా తెలియజేయగలరు.
అచంచలమైన నమ్మకంతో ప్రేరేపింపబడిన దేవాలయ నిర్మాణ సంకల్పం, పురాకృత సుకృత కర్మ ఫలం. మన శాస్త్రాలలో ప్రస్తావించబడిన ఉత్తమమైన కర్మలలో ఇదొకటి. అంటే, దేవాలయ నిర్మాణమే ఏకైక పథమని నా ప్రస్తావన కాదు. హోదా, సంపన్నత వగైరాలు పక్కన పెట్టి, దేవాలయ పరిశుభ్రతోలో పాలుపంచుకోవడమూ ఉత్తమమే. దేవాలయ నిర్వహణలో రవ్వంత పాలుపంచుకున్నా, ఎంతో గొప్ప విశేషం.
ఉత్తమమైన సంకల్పం, అందుకు తగిన వనరులు గల వ్యక్తిని యజమానిగా పిలవవచ్చు. నౌకరు-యజమాని తరహా కాదు. యజ్ఞము చేసే వాడిని యజమాని అంటారు. యజమాని సంకల్పబలానుగూణంగా స్థాపకుడు అంటే ఆచార్యుడు ఆలయ నిర్మాణాన్ని అన్ని రకాలుగా పర్యవేక్షించే మరొక కీలక సూత్రధారి. అటువంటి ఆచార్యుడు ఉత్తమమైన చరిత్ర, నడవడి, దైవభక్తి, అచార వ్యవహారాలపై మంచి పట్టు గలవాడైఉండాలని విడిగా చెప్పే అవసరం లేదనుకుంటను.
దేవాలయ నిర్మాణంలో తనతో సమానమైన అర్హతా సమర్థతగల స్థాపతిని ఆచార్యుడు నియమిస్తాడు. స్థాపతికి సూత్రగ్రాహి, తక్షక, వార్ధాకినులు తోడ్పడతారు. నిర్ణయమయిన పిదప యజమాని, ఆచార్యుడు సంకల్పంబూని నియమబద్ధమయిన జీవన విధానాన్ని అవలంబించడం మొదలు పెడతారు.
ఆలయ నిర్మాణంలో వాడబడే శిలలు, కలప తదితర సామాగ్రి కొత్తగా సేకరించబడి ఉండాలి. ముందే వాడబడినవి నిషిద్ధం. నిర్మాణంలో వినియోగించబడే అన్ని పనిముట్లని పవిత్రంగా పూజిస్తారు. మొదట పవిత్రమైన, ప్రాకృతిక సౌందర్యం, ప్రశాంతత కలిగిన చోటుని ఎన్నుకుంటారు. అలా ఎన్నుకున్న ప్రదేశాన్ని చక్కగా చదునుచేసి నిర్మాణానికి సిద్ద పరుస్తారు. అడ్డం వచ్చే మొక్కలు, చెట్లు తదితర భౌతిక అడ్డంకులే కాక, దుష్ట శక్తులవంటి వాటిని కూడా మంత్రబద్ధంగా శుద్ది చేయడం జరుగుతుంది.
ఆలయ నిర్మాణ ప్రణాళిక తదితరాలు సిద్ధమయిన తరువాత, వాస్తువిన్యాసం తరువాతి ప్రక్రియ. సుముహూర్తాన నిర్మాణ స్థలమునందు వాస్తుమండలాన్ని వేయడం దీని ఉద్దేశ్యం. అరవైనాలుగు చతురశ్రాలలో మంత్రపూర్వకంగా వాస్తుపురుషుడిని ఆవాహనచేయడం జరుగుతుంది. మున్ముందు, ఆలయ ప్రధాన అర్చాముర్తిని దిని మధ్యలోనే ప్రతిష్టిస్తారు.
అడంకులు కలుగకుండడానికి, పుర్తి నిర్మాణ ప్రక్రియ సంకల్పానుకూలంగా సిద్ధించడానికి అంకురార్పణ మరో ముఖ్యఘట్టం. నిర్మాణం మొదలుపెట్టేముందు, నిర్మాణ చిట్ట చివరి ఘట్టంలో (మూర్ధేష్టకం), ప్రధానముర్తి నేత్రాలు తెరిచే ముందు (అక్షిమోచనం) లాంటి సంధర్భాలలో జరిగే తంతు ఇది. అంకురార్పణలో వడ్లు, నువ్వులు, ఆవాలవంటి దినుసులను 16 రాగిపాత్రలలో మొలకెత్తిచ్చి సమర్పించడం జరుగుతుంది.
నిర్మాణంలో తరువాయి ఘట్టం శిలాన్యాసం. మొదటి శిల లేదా ఇటుకను పెట్టి పునాదినిర్మాణం మొదలు పెడతారు. వాయవ్యంలో శిలాన్యాసం జరుగుతుంది. పునాది నిర్మించిన తరువాత మట్టిని మధ్యభాగం మినహా, పూర్తిగా నింపుతారు. మధ్యభాగం మూడోవంతు మాత్రమే నింపబడుతుంది. ఈ ప్రదేశ మధ్యంలో ఆధారశిల, దానిపై రాతితో చెక్కిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం; వాటిపై వెండితోచేసిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం; వీటన్నిటిపై బంగారంతో చేసిన నిధికుంభం, కూర్మం, పద్మం అమరుస్తారు. ఇవన్నీ ఒక రాగి యొగనాళంతో అనుసంధానించబడతాయి. వీటన్నిటిని కప్పివేస్తు, బ్రహ్మశిల అమర్చబడుతుంది. ఈ బ్రహ్మశిలపైనే ప్రధాన అర్చాముర్తిని ప్రతిష్ఠించేది.
సదాధార ప్రతిష్ఠ - 1 ఆధార శిల; 2 నిధికుంభము; 3 పద్మము; 4 కూర్మము; 5 వెండి, బంగారు నిధికుంభ, పద్మకూర్మములు6 యోగనాళము; 7 బ్రహ్మశిల, నపుంసకశిల, పీఠాలు
బ్రహ్మశిల అమరిక, గర్భాన్యాసం పూర్తయిన తరువాత ఆలయ స్థంభాలు, గోడలు, ప్రాకారాలు వంటి మిగతా ముఖ్యమైన కట్టడాలన్నీ మొదలుపెట్టబడతాయి. శిఖరనిర్మాణంతో నిర్మాణ ప్రక్రియ చరమదశకు చేరుతుంది. అర్చామూర్తుల నిర్మాణం, ప్రాణ ప్రతిష్ఠ తరువాయి ఘట్టాలు.
వాస్తు” అనే పదము మనము తరచుగా వింటూ ఉంటాము. ఆ వాస్తు, దాని పుట్టు పూర్వోత్తరాలేంటి?
ఒకానొకప్పుడు, అంధకాసురుడనే రాక్షసుడిని సంహరిచడానికి యుద్దము చేస్తున్న ఈశ్వరుని లలాటమునుండి ఒక చెమటబిందువు భూమిపై పడి దాని నుండి భయంకరమైన కరాళవదనంతో ఒక గొప్ప భూతం ఉద్భవించి క్రమ క్రమంగా సర్వం వ్యాప్తిచెందింది. ఈ సంధర్భంలో “భూతం” అంటే, “దెయ్యం – భూతం” అనుకునేరు! భూతం అంటే, ప్రాణి, వస్తువు, పదార్థం వంటివి కాని ఒక చైతన్యమనుకోండి. చైతన్యం కూడా సరి అయిన పర్యాయపదం కాదనుకోండి. ఆ మహాభూతాన్ని చూసిన ఇంద్రాది దేవతలు భయభ్రాంతులకు లోనయి బ్రహ్మదేవుని శరణువేడారు. సర్వలోక సృష్టికర్త అయిన ఆ బ్రహ్మదేవుడు వారిని శాంతింప జేసి, భయాందోళనలు పోగొట్టీ, ఆ భూతమును కట్టడిచేసే ఉపాయం ఉపదేశించారు. ఏ విధంగా దానిని భూమి మీద అధోముఖంగా పడవేయాలో వివరించారు. బ్రహ్మదేవుని ఆనతి పొంది, దేవతలందరూ ఏకమై ఆ భూతమును పట్టి అధోముఖంగా కిందకు పడవేశారు.అలా పడినప్పుడు ఈశాన్యాన (North-East) శిరస్సు, నైరుతిన (South-West) పాదాలు, వాయవ్య (North-West) – ఆగ్నేయాలందు (South-East) బాహువులతో అధోముఖంగా ఉంది. ఆ భూతం తిరిగి లేవకుండా దేవతలు దానిపై కూర్చున్నారు.
వాస్తుపురుష స్వరూపం - ఈశాన్యాన శిరస్సు, నైరుతిన పాదాలు, వాయవ్య-ఆగ్నేయాలందు బాహువులతో అధోముఖంగా ఉండే స్వరూపం.
“ఏ అపకారం చేయని నాపై అధిష్టించి ఈ దేవతలు పీడిస్తున్నారు” అని వాపోతు కాపాడమని ప్రార్థించిన ఆ వాస్తు పురుషుని బ్రహ్మదేవుడు కరుణించి అనుగ్రహించారు. బ్రహ్మదేవుడు వరమిస్తూ “వాస్తు పురుషా! గృహములు నిర్మించినపుడు, త్రివిధమయిన గృహ ప్రవేశ సమయమునందు, గ్రామములు, నగరములు, పట్టణములు, దుర్గములు, జలాశయాలు, ఉద్యానవనాలు మాత్రమే కాకుండా దేవాలయాla నిర్మాణ సమయములందు కూడా ముందుగా నిన్నే పూజిస్తారు.” అలా మొదలయింది వాస్తు ప్రస్తావన. ఆ వాస్తుపురుషుని మీద అన్ని దిక్కులలో విరాజమానమై ఉన్న దేవతలకనుగూణంగా కట్టడాలుండేలా సూచించేదే వాస్తు శాస్త్రం.
నా అభిప్రాయం ఓ రెండు ముక్కలు ఈ సంధర్భంగా మీతో పంచుకుంటాను. వినడనికిదేదో కాకమ్మ కబుర్లా అనిపించొచ్చు. “ఏది? ఇక్కడ తవ్వితే వాస్తు పురుషుడు అధోముఖంగా పడుకొని ఆయన మీద దేవతలు కూర్చోని కనిపిస్తారా?” అని ప్రశ్నిస్తే అది ఖచ్చితంగా చాంధసవాదమే.
సామాన్య మానవుడికి తేలికగా గుర్తుండడానికి, పోల్చుకోడానికి అనువుగా ఒక విషయాన్ని ఇలాంటి పద్దతిలో కూర్చడం సనాతన ధర్మంలో కనిపిస్తుంది. నా అనుభవంలో కొన్ని సంధర్భాలలో వాస్తు ప్రభావం ప్రత్యక్షంగా చుసాను. మీలో మరికొందరు కూడా చూసే ఉంటారనుకుంటున్నాను. కానీ ఎక్కడ విషయం జటిలమవుతుందంటే, ఒకచోట జరిగిన వాస్తు తప్పిదమే మరోచోట జరిగినపుడు ఒకే లాంటి దుష్ప్రభావం కనిపించక పోవచ్చు. “అక్కడ జరిగి ఇక్కడ జరగలేదు కాబట్టి ఇది ఒట్టి మూఢ నమ్మకం” అని కొట్టి పారేస్తారు. తల్లీ కూతుర్లే ఒక వంటకాన్ని విడి విడిగా ఒకే పద్ధతి అవలంబించి చేసినా ఎన్ని సార్లు ఒకే రుచి పోలి ఉంటాయి? అంతెందుకు? ఒకే వ్యక్తి ఒక ఒంటకాన్ని రెండు సార్లు చేసినపుడు రుచి ఒకేలా ఉంటుందని నమ్మకముందా? పై పై నిర్ణయాలకు రాకుండా, కూలంకుశంగా పరిశీలిస్తే కారణాలు తెలుస్తాయి. ఒక చోట జరిగిన తప్పిదం సరైన బలంచేకూర్చే అమరిక లేకుండా ఉండి, మరో చోట ఆ తప్పిదాన్ని విరగకొట్టే బలం ఇస్తున్న అమరిక ఉండడం వల్ల ప్రభావంలో తేడాలుంటాయి.
ఇంతకీ నా అభిప్రాయమేమిటంటే, ఇలాంటి సనాతన విశ్వాసాలు మనము గుడ్డిగా నమ్మి అవలంభిస్తుంటాము. తప్పు కాదు. కానీ ఆ విషయాన్ని కూలంకశంగా పరిశీలించే ఓపిక చాలా కొద్ది మందికే ఉంటుంది. మిగతా వారందరూ మరొకరు చెప్పింది చెప్పినట్టు పాటిస్తారు. ఆ చెప్పిన వ్యక్తికి ఆ విషయంపై ఎంత పట్టుందని కానీ, ఆ వ్యక్తి ఆ విషయాన్ని సరైన కోణంలో అభ్యసించాడా లేదా అని కానీ నిర్ధారించుకోలేము. మిడి మిడి జ్ఞానంతో చెప్పిన విషయం నమ్మి దాన్ని అవలంబించి సరైన ఫలితం దక్కక, ఆ వ్యక్తినే కాక ఆ విద్యపైనే మన నమ్మకం ఎగిరిపోతుంది. మంచి వాక్పటుత్వం ఉంటే, మరి కొందరిని నమ్మకుండా ఆ వాపోయిన వ్యక్తి బుర్ర పాడుచేసేస్తాడు. మసి పూసి మారేడుకాయ చేయడానికి మీడియా ఎలాగూ ఉండనే ఉంది.
సరే. దేవాలయాలగురించి ప్రస్తావన కాబట్టి, ఈ విషయాన్ని ఇక పక్కన పెడదాం. మరో టపాలో మరి కొన్ని విశేషాలు. ఏవైనా తప్పులున్నా లేక మీ అభిప్రాయాలు తప్పక తెలియజేయ గలరు.
